De zwaan was het zat. Hij had zich al groot gemaakt en meerdere keren gewaarschuwd. De eigenwijze gans zat m uit te dagen vanaf de kant. Te sarren. En telkens als hij dichterbij kwam, trok de gans zijn poot naar achteren, buiten bereik van zijn lange nek. Heel irritant.
Achtervolging
Ik zag het gebeuren en aanschouwde het tafereel vanaf de brug, in ons buurtparkje. De samenstelling is hier de laatste maanden flink veranderd. Hoofdrolspelers zijn nu de overzeese nieuwkomers, beter bekend als de Canadese gans. En het oude, vertrouwde zwanenpaar dat al jaren broedt in het park. Grote vogels waar iedereen respect voor heeft en met een gepaste boog omheen loopt. Tot voor kort, in ieder geval.
De nieuwe ganzen doen alsof ze niet onder de indruk zijn van de zwanen. Maar vader zwaan dwingt respect af. Ook als je een pestkop bent.
Daar ben ik getuige van. Na het geharrewar langs de kant fladdert de Canadees rakelings over de kop van de witte reus. Verkeerd ingeschat. Want wat volgt is een minutenlange achtervolging, zoals de foto’s laten zien.
De zwaan jaagt. De gans kijkt paniekerig achterom en sprint weg. De zwaan jaagt door, de gans blijft vluchten.
Na meerdere rondjes door de plas is de winnaar bekend: de gans trekt zich terug uit de sloot. De rust is herstelt. Voor nu.
Samenleven
Zo’n parkje is net een kleine gemeenschap. Je moet het maar zien te redden met elkaar, ook als je allebei de baas wilt zijn.
De natuur in pure vorm aan het werk. Ik kan er echt van genieten.
Het mooiste van dit schouwspel vind ik de vanzelfsprekendheid, het instinct. De zwaan doet wat zijn natuur hem ingeeft: Territorium verdedigen. Andere dieren mogen ook best een plekje, zolang ze zijn rust niet verstoren. Op zijn terrein heerst hij. Duidelijk, met grenzen, zonder poespas.
Dieren doen dit van nature. Maar ik zie veel mensen die het ingewikkeld vinden om hun grenzen aan te geven. Mensen denken teveel na. Wat een ander wel niet vindt? Is het niet onaardig, egoïstisch of asociaal? En daarop passen we ons gedrag aan, we doen wat verwacht wordt. Of nog erger, wat we dénken dat er van ons verwacht wordt.
Waarom hebben we grenzen?
Zeker als iemand ziek wordt en hulp nodig heeft, lijkt het de normaalste zaak van de wereld om je eigen grenzen volledig te vergeten. We nemen teveel hooi op de vork en stellen het belang van de ander voorop.
Iemand helpen is ook fijn natuurlijk. Binnen de perken. Want ja, iedereen heeft grenzen. En gelukkig maar, want ze hebben een duidelijk doel. Grenzen bakenen ons af. Ze maken duidelijk waar de een ophoudt en waar de ander begint. Binnen onze eigen grenzen kunnen we zorgen voor onze gemoedsrust en emotionele balans. Heel belangrijk, binnen onze grenzen zijn we veilig.
Kijk naar de zwaan, hij maakt zich groot voor een veilige omgeving. Voor zichzelf en voor zijn kroost.
Onnodig gedoe
Is het dan echt zo erg om je grenzen slecht aan te geven? Daarvoor moeten we naar de gevolgen kijken. Zo leidt het tot miscommunicatie. Iedereen is anders, en daarmee is voor iedereen de grens anders. Als anderen niet weten waar jouw grens is, gaan ze daar ongetwijfeld overheen. Niet eens moedwillig, gewoon uit nonchalance of onwetendheid.
Ook voor jezelf is het nadelig. Denk eens aan het moment dat je beledigd was door de opmerking van een ander, ook al was het een grapje. Of dat je opeens met een extra taak uit de vergadering kwam, iets waar je absoluut niet op zat te wachten. Je voelt het direct in je lijf. Irritatie, onrust, een beetje boos. Signalen dat er over jouw grens gegaan wordt.
Die signalen zijn niet prettig, en voorkomen is beter dan genezen. Achteraf rechtzetten kost immers veel meer energie. Voor jezelf, want hoe gaat de ander reageren? En voor de ander, die weer moet anticiperen op jouw reactie. Er was blijkbaar ruis, onbedoeld. Om dat in de toekomst te voorkomen, moet je elkaar opnieuw aftasten. Hoe verhouden wij ons tot elkaar? Verwarring en onrust, ook al zijn de intenties goed.
Samengevat
Kortom, duidelijker grenzen aangeven voorkomt gedoe.
Het zorgt voor betere communicatie, voor minder irritatie en daarmee voor een betere, stabiele band met de ander. Zoveel voordelen, en toch doen we er soms zo moeilijk over.
Laten we meer als deze zwaan zijn. Helder, zonder twijfel en gewoon recht door zee. 
Hoe gaat het met jouw grenzen? Hoe duidelijk zijn die voor anderen?
